Demonstratie

Hoe oma's oude servies mogelijk in de gevels van nieuwe gebouwen gaat belanden

Elk jaar verdwijnen er in Nederland miljoenen kilo’s afgedankt keramiek in de verbrandingsoven. Tegelijkertijd is er een tekort aan grondstoffen om nieuwe bakstenen van te maken. Dat moet anders kunnen, zo dachten Wilma Voortman van Stichting Kringloop Zwolle en Gerard Bosman van baksteenspecialist Aberson. Zij bundelden met succes hun krachten: inmiddels zijn de eerste bakstenen van keramiekresten geproduceerd.

Enorme hoeveelheden aan borden, kopjes, vazen en schotels: alleen al in Zwolle zamelen de winkels van Stichting Kringloop Zwolle jaarlijks 50.000 kilo keramiek in. Een klein gedeelte daarvan wordt verkocht in één van de zes vestigingen, maar het gros blijft over.

“Dat komt doordat we allemaal setjes van ons servies willen”, zo legt Voortman uit. “En hier worden voornamelijk losse producten binnengebracht. Dat verkopen we haast niet. Net zoals de keramiek waar een barst in zit; ook dat gaat meteen de recyclebak in.”

Met als resultaat dat er aan het einde van de rit heel veel keramiek over is. Dat kwam voorheen fijngemalen onder nieuwe snelwegen terecht. Voortman: “Dat is een goede functie, maar het is wel end of life.”

Samenwerking

Maar daar is nu verandering in gekomen. Drie jaar geleden ontmoetten Wilma Voortman en Gerard Bosman elkaar via het Zwolse ambachtsnetwerk WaardeRing. “Gerard gaf aan dat zand, nodig voor de productie van bakstenen, steeds schaarser wordt”, aldus Voortman. “En dat ze daar inmiddels ook keramiekscherven voor konden gebruiken. Toen zei ik: wij hebben echt heel veel keramiek beschikbaar. En voor ik het wist stond Gerard hier de keramiekbak door te spitten.”

Na de nodige gesprekken en testen zijn de allereerste kringloopbakstenen inmiddels een feit. Die zien er hetzelfde uit als ‘gewone’ bakstenen, maar wie goed kijkt ziet de kleine keramiekresten zitten.

Sorteren

Om ze te kunnen maken, is het van groot belang dat de keramiek zo zuiver en schoon mogelijk is. Daarin ligt een belangrijke rol voor de medewerkers van de kringloopwinkels. Zij inspecteren het binnengebrachte keramiek grondig. Alleen het servies dat bijvoorbeeld geen kurk, metaal of stickers bevat, is goed genoeg voor de productie van de bakstenen en gaat in speciale bigbags.

“Dat sorteerwerk wordt vaak gedaan door mensen die niet overal heel makkelijk een baan krijgen”, zo legt Voortman uit. “Voor hen is dit een heel leuk proces om te leren.”

Aberson haalt het gesorteerde keramische materiaal vervolgens op, breekt en vergruist het en gebruikt het grove en deels het fijne materiaal voor de productie van kringloopstenen.

Circulair servies

De rest van het fijne materiaal gaat ook niet verloren, want dat wordt door designer Lotte Douwes verwerkt in nieuwe, circulaire klei. Daar maakt ze vervolgens weer servies van, zoals vazen, kandelaars, borden, kopjes en eierdoppen. “We hebben hiermee een belangrijke stap gezet richting circulair keramiek.”

Kans voor mens en materiaal

Demonstratie

Hoe oma's oude servies mogelijk in de gevels van nieuwe gebouwen gaat belanden

Samenwerking

Sorteren

Circulair servies